وال پست یکی از اجزای کلیدی در ساخت‌وساز مدرن است که نقش آن از یک عضو ساده دیوارچینی فراتر می‌رود. این المان سازه‌ای، با ایجاد پیوند محکم میان دیوار و اسکلت اصلی، علاوه بر افزایش یکپارچگی و پایداری دیوار، مانع آسیب‌های ناشی از نیروهای جانبی مانند باد و زلزله می‌شود. در سازه‌های فلزی، اجرای صحیح وال پست اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند؛ زیرا کوچک‌ترین خطا در نصب یا انتخاب نوع مقطع، می‌تواند عملکرد کلی سازه را تحت تأثیر قرار دهد.
هدف از نگارش این مقاله، آشنایی شما با نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی و بررسی نکات اجرایی مربوط به آن‌هاست. در ابتدای این محتوا، لازم است تعریفی از وال پست ارائه دهیم تا با مفاهیم اصلی بحث، همراه شوید. هرچند در مطالب موجود در وال پست کاردان به طور کامل درباره وال پست‌ها و انواع آن صحبت کرده‌ایم، اما برای یادآوری، در ادامه تعریف این سازه مهم را ارائه خواهیم کرد.
وال پست چیست؟
وال پست، المانی است که در فواصل مشخص به منظور یکپارچه عمل کردن دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عنصر باعث مچ شدن بهتر دیوار با اسکلت سازه شده و در نتیجه، موجب افزایش استحکام و پایداری آن خواهد شد. همان گونه که از نام آن پیداست، نقش اصلی وال پست نگهداری از دیوار و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نیروهای جانبی است.
این المان، که معمولاً به صورت یک تیر- ستون طراحی می‌شود، در انتهای سالن‌های صنعتی و بطور کلی در فریم‌هایی با دهانه‌های بزرگ که انتهای آن‌ها با دیوار پوشانده می‌شود، قرار می‌گیرد. در واقع وظیفه وال پست، انتقال نیروهای ناشی از باد و زلزله از دیوار به فریم اصلی سازه است؛ انتقالی که از تخریب دیوار در شرایط بحرانی جلوگیری می‌کند.
اتصال وال پست در محل اتصال به فریم، معمولاً به صورت لوبیایی طراحی می‌شود تا نصب آن ساده و دقیق تر صورت گیرد. همچنین، در محل اتصال به فونداسیون، اتصال به صورت مفصلی انجام می‌شود. در ادامه، به جزئیات بیشتر درباره نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی خواهیم پرداخت.
معرفی انواع وال پست
وال پست‌ها از نظر نوع مقطع به دو دسته کلی فلزی و بتن آرمه تقسیم می‌شوند. وال پست فلزی که معمولاً از مقاطع نبشی، ناودانی یا قوطی ساخته می‌شود، در ساختمان‌هایی که دارای اسکلت هستند کاربرد دارد. در مقابل، نوع بتن‌آرمه آن، در سازه‌هایی با مصالح بنایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از نظر شکل و موقعیت اجرا، وال پست‌ها به دو نوع قائم و افقی تقسیم می‌شوند. وال پست قائم، به ویژه در دهانه‌های بزرگ، از روی تیرآهن طبقه پایین به بخش زیرین تیرآهن طبقه بالا جوش داده می‌شود. در مقابل، وال پست افقی باعث درگیری بیشتر دیوار با اسکلت سازه شده و همین مورد به افزایش استحکام دیوار منجر می شود.
در ادامه، بررسی نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت، به خصوص در مواردی که دیوار دارای طول بیش از ۶ متر باشد که در این صورت استفاده از وال پست عمودی الزامی است. همچنین در دیوارهایی با ارتفاع بیش از ۳.۵ متر، اجرای وال پست افقی نیز ضروری خواهد بود.
نحوه اجرای وال پست فلزی در بلوک سبک
در اجرای وال پست فلزی در دیوارهای ساخته شده با بلوک سبک، ابتدا محل دقیق ورق‌های اتصال در کف و سقف، مطابق با نقشه‌های اجرایی، مشخص می‌شود. پس از آن، ورق‌های اتصال در محل تعیین شده نصب شده و وال پست فلزی به ورق‌های فوقانی و تحتانی جوش داده می‌شود.
در یک سمت دیوار، بلوک سبک به صورت کامل نصب می‌شود؛ اما در سمت دیگر، محل قرارگیری وال پست از داخل بلوک با استفاده از اره یا ابزار مناسب، برش داده شده و جای گذاری می‌شود.
در صورتی که وال پست در ضخامت بلوک قرار گیرد و ضخامت بلوک کمتر از ۱۵ سانتی متر باشد، باید محل عبور وال پست را به صورت دقیق و تمیز ایجاد کرد تا تداخلی در ساختار دیوار ایجاد نشود. در حالت دیگر، زمانی که وال پست از بیرون نصب می‌شود، سطح آن را با استفاده از توری مخصوص پوشش می‌دهند تا درگیری مناسبی با سطح نهایی دیوار ایجاد شود و همچنین از بروز ترک‌های سطحی جلوگیری گردد.
توجه به این مراحل در اجرای صحیح وال پست الزامی ست، به ویژه زمانی که نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی مورد بررسی قرار می‌گیرد و با شرایط متفاوتی نسبت به سازه‌های بتنی روبرو هستیم.
نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی
به‌طور کلی می‌توان گفت که نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی به این صورت است که وال پست‌ها از طریق جوشکاری مستقیم به تیرها و ستون‌های فلزی متصل می‌شوند. این اتصال باید با دقت بالا و مطابق ضوابط اجرایی انجام گیرد تا انتقال نیرو به شکل درستی صورت گیرد. بطور کلی مراحل اجرای وال پست در اسکلت فلزی:
- ساخت پایه و فونداسیون
- ساخت ستون فولادی
- نصب تیرهای فلزی
- اجرای سیستم‌های سقف
- سیستم بادبند
- نازک کاری
اگر قصد اجرای وال پست در اسکلت فلزی پروژه خود را دارید، تیم ما در وال پست کاردان با تخصص و تجهیزات کامل آماده اجرای استاندارد و ایمن آن است. همین حالا با ما تماس بگیرید.
لزوم اجرای وال پست در اسکلت فلزی چیست؟
با وجود اینکه دیوارهای غیرسازه‌ای در نگاه اول ممکن است اهمیت کمتری نسبت به اعضای باربر سازه داشته باشند، اما واقعیت این است که این دیوارها حجم قابل‌توجهی از فرآیند ساخت و ساز را تشکیل می‌دهند و تأثیر مستقیمی بر عملکرد کلی سازه دارند. در واقع، این دیوارها بخشی از اجزای مهم و حتی الزامی ساختمان هستند که در صورت عدم اجرای صحیح، می‌توانند عملکرد ایمن سازه را تحت الشعاع قرار دهند.
تحقیقات انجام شده بر روی یک قاب بتنی سه طبقه، که شامل میان قاب بنایی و میان قاب تقویت شده با وال پست فولادی بوده، نشان می‌دهد که اجرای صحیح وال پست‌ها می‌تواند نقش بسیار مهمی در کاهش خسارات ناشی از زلزله داشته باشد. در این تحقیق، مشخص شده است که جابه‌جایی میان قاب در مدل دارای وال پست نسبت به مدل بدون آن، در اثر نیروی خارج از صفحه ناشی از زلزله تا ۷۹٫۲ درصد کاهش یافته است. همچنین ظرفیت استهلاک انرژی نیز تا ۷٫۴۴ درصد افزایش داشته است.
به عنوان مثال، زلزله‌های اخیر به ویژه زلزله کرمانشاه ثابت کرد که حتی اگر سازه اصلی دچار آسیب نشود، تخریب اجزای غیرسازه‌ای مانند تیغه‌ها می‌تواند عملکرد کلی سازه را مختل کند. بنابراین، استفاده از وال پست‌ها نقش مهمی در تضمین پایداری و ایمنی کلی ساختمان ایفا می‌کند.
تأثیر وال پست در افزایش سختی میان‌قاب‌ها نیز یکی دیگر از دلایلی است که بر لزوم استفاده از آن‌ها تأکید می‌شود. این افزایش سختی باعث می‌شود تا سازه در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله، رفتاری هماهنگ‌تر و مقاوم‌تر از خود نشان دهد. در بحث نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی نیز، انتخاب نوع مصالح، اتصالات مناسب و رعایت اصول آیین نامه‌ای در دستیابی به این مزایا نقش پر رنگی ایفا می‌کنند.
سخن پایانی
گاهی اوقات در روند ساخت و ساز، بعضی اجزا ساده به نظر می‌رسند؛ اما وقتی دقیق‌تر نگاه می‌کنیم، می‌بینیم نقش بسیار مهمتری دارند. وال پست یکی از همان بخش‌هایی است که شاید در نگاه اول، جزئی از دیوار باشد، اما در عمل می‌تواند تضمین کننده ایمنی کل سازه در لحظات حساس مانند زلزله باشد.
در این مقاله سعی کردیم از زاویه کاربردی و قابل درک، وال پست را معرفی کنیم. اینکه چطور طراحی می‌شود، چه زمانی اجرا می‌شود، چرا در دیوارهای بلند و سازه‌های فلزی ضرورت پیدا می‌کند و مهمتر از همه، چه نکاتی را باید هنگام اجرا رعایت کرد.
حالا که تا اینجا همراه بودید، حتماً بهتر می‌دانید که نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی فقط یک کار فنی ساده نیست؛ بلکه بخشی از تعهد ما نسبت به ایمنی ساختمان و کسانی است که در آن زندگی یا کار خواهند کرد.
سوالات متداول
وال پست چه تأثیری بر هزینه نهایی پروژه دارد و آیا این هزینه توجیه فنی دارد؟
اجرای وال پست هزینهای جزئی نسبت به کل پروژه دارد، اما با افزایش مقاومت دیوار در برابر زلزله و جلوگیری از خسارتهای احتمالی، از نظر فنی و اقتصادی کاملاً توجیهپذیر است.
آیا استفاده از وال پست در همه ساختمان‌ها الزامی است یا فقط در سازه‌های خاص توصیه می‌شود؟
طبق مقررات ملی ساختمان، استفاده از وال پست در دیوارهای با طول یا ارتفاع بیش از حد مجاز الزامی است، چه در سازه‌های فلزی و چه بتنی. در سایر موارد، بسته به شرایط بارگذاری و طراحی، می‌تواند به عنوان یک اقدام تقویتی توصیه شود.